Toen ik afgelopen zomer tijdens Summer Game Fest klaarzat voor Devolver Digital’s showcase stond mij een verrassing te wachten. Waar ze normaal hun zendtijd gebruiken om meerdere games te promoten, stond deze presentatie volledig in het teken van één titel: BALL x PIT. En met een goede reden, want wat ik in die tien minuten te zien kreeg smaakte absoluut naar meer. Helaas liet de game even op zich wachten, maar nu is het zover: Ballbylon is gevallen.


Vallende ballen
Door het neerstorten van een reusachtige bal – hoe kan het ook anders met zo’n titel? – heeft de stad Ballbylon plaats moeten maken voor een gigantische krater. Dit diepe gat telt meerdere lagen die qua idee wel iets weghebben van de Japanse serie Made in Abyss. Hoe dieper je de krater induikt, hoe uitdagender het wordt, maar op de bodem schijnt een heuse schat te wachten. Tijd voor schattenjagers om hun weg naar beneden te banen.

Hier begint BALL x PIT. Een game die in de basis doet denken aan klassiekers als Arkanoid of Breakout. Onder in beeld staat een schattenjager die ballen afvuurt op een leger monsters dat langzaam naar beneden daalt. Het interessante zit 'm in de upgrades. Verslagen monsters laten kristallen achter die je level verhogen, en bij elke level up mag je iets moois uitzoeken. Denk aan krachtigere ballen van vuur of ijs, maar ook passieve verbeteringen zoals sneller schieten of ballen die door vijanden heen beuken.


Het mooiste is dat je upgrades kunt combineren en verder verbeteren, wat ze nog krachtiger maakt en ruimte vrijmaakt voor nóg meer upgrades. Je raadt natuurlijk al waar dit heen gaat: het creëren van een zo krachtige mogelijke build waarmee de vijanden voor je ogen smelten als sneeuw voor de zon. Het systeem doet sterk denken aan dat van Vampire Survivors, en net als die game voorziet BALL x PIT je constant van kleine dopamine-rushes door kleurrijke animaties en flitsende geluidseffecten. En het werkt. Verdomd goed zelfs.

Tijdvreter
Toen BALL x PIT bij ons op de redactie op de digitale deurmat plofte, installeerde ik 'm eerst op m'n Steam Deck. 's Avonds in bed dacht ik: "ik speel nog even een potje voor het slapen”. Een half uurtje later was ik drie uur verder. Zo erg vreet deze game tijd wanneer je het niet in de gaten houdt. Elke run duurt ongeveer een kwartier en na afloop speel je altijd iets nieuws vrij: een nieuw soort bal, een schattenjager met andere vaardigheden of blauwdrukken voor gebouwen. En dat brengt ons bij de andere helft van de gameplay.


Na elke run keer je namelijk terug naar de rand van de krater om daar Ballbylon te herbouwen. Dit lijkt op het eerste gezicht misschien op een farming sim, maar dat is het niet. Alle stukken land, gebouwen en huizen moeten strategisch worden geplaatst, zodat je werkers er het maximale uithalen. Zo maak je je schattenjagers geleidelijk sterker en speel je nog meer dingen vrij. In BALL x PIT regent het aan microtaakjes, waardoor je na elke run opnieuw de stad in duikt om te kijken wat er nog te ontgrendelen valt.

Waar ontwikkelaar Kenny Sun normaal solo werkt, schakelde hij voor BALL x PIT een klein team creatievelingen in. En dat is te merken: de game gaat een stuk dieper dan zijn eerdere werk. Niet alleen qua upgrades, waar maar geen eind aan lijkt te komen, maar ook in de levels. De game telt acht lagen, wat misschien niet veel lijkt, maar je moet elke laag met minstens twee verschillende schattenjagers verslaan alvorens je af kunt reizen naar de volgende. Vervolgens heeft ieder mannetje ook weer eigen ontgrendelbare dingen en komen sommige figuren beter van pas op bepaalde lagen dan anderen, waardoor je constant aan het mixen en matchen bent om uit te vogelen hoe je een level het beste kunt benaderen Of hoe je het jezelf juist moeilijker kunt maken.


Zo speelde ik op een gegeven moment een schattenjager vrij die zijn ballen niet vanaf de onderkant, maar vanaf de bovenkant van het scherm afvuurt. Dat voelde meteen verwarrend aan, maar het zorgde ook voor een verrassend pittig potje BALL x PIT. Wat ik eerst een handige vaardigheid vond tegen de eerste baas, een groot skelet dat je alleen op z’n achterhoofd kunt raken, bleek al snel verraderlijk toen ik niks kon beginnen tegen monsters die de bodem bereikten en mij direct aanvielen. Het is dus essentieel om de juiste upgrades te kiezen, en dat verschilt per personage.

Afwisseling
Dit zorgt ervoor dat BALL x PIT ontzettend leuk blijft. Hoe vaker je speelt, hoe meer je ontdekt en uit kunt proberen in volgende runs. Het is een bekende roguelite-formule, maar in tegenstelling tot veel andere titels in het genre heeft BALL x PIT iets waardoor ik toch net iets meer geprikkeld word om nog een potje te spelen: de briljante manier waarop de twee gameplay-lagen elkaar versterken. Elke run in de krater voelt als een investering in je stad, en elke verbetering in je stad maakt je sterker in de krater. Dit houdt de ervaring fris en zorgt vooral na drukke runs voor een welverdiend rustmomentje.


De game speelt perfect op een Steam Deck en met een controller, maar komt het best tot z’n recht met toetsenbord en muis. Die geven je net wat meer controle over je schattenjager en diens richtwerk, wat het verschil kan maken tussen slagen en falen. Toch heb ik ‘m het meest gespeeld op m’n Steam Deck, waarop hij als een zonnetje draait. Hoewel de game al tot de rand is gevuld met dingen om te doen, hoop ik dat de ontwikkelaar BALL x PIT nog lang zal ondersteunen met contentupdates. Dit is namelijk de perfecte game voor even tussendoor of voor urenlange sessies, en ik zie hem dan ook niet snel van m’n Deck verdwijnen.

Conclusie
BALL x PIT verdient zonder twijfel een plek tussen de beste indiegames van het jaar. De game combineert de toegankelijke fun van een arcadeklassieker met de diepgaande progressie van een moderne roguelite. De bal rolt, de krater daagt uit, en voor je het weet ben je uren verder. Dit is er een die je bij je ballen grijpt en niet meer loslaat.